رادیاتور

رادیاتور یکی از مهمترین اجزاء سیستم خنک کاری خودرو بوده که با تبادل حرارت با هوای جریان یافته پیرامون خود موتور را خنک می کند.

البته این انتقال حرارت به آیتم هایی چون دمای هوای جریان یافته ، حجم هوای در حال جریان بر روی پره های رادیاتور و میزان بزرگی و شکل طراحی آن بستگی دارد.

برای آنکه به اهمیت رادیاتور بیشتر پی ببریم لازمست به این مساله توجه کنیم که از احتراق بنزین در موتور دمایی در حدود 2500-2000 در جه سانتیگراد حرارت تولید می شود و شما فقط با چند لیتر سیال مثل آب و یا ترکیبی از آب و ضد یخ / ضد جوش بایستی موتور را به دمای بین 90 تا 95 درجه برسانید و آن را خنک کنید .

درست است که برای کاهش اصطکاک و انتقال حرارت ناشی حرکت قطعات گردنده مثل میل لنگ و شاتون ها  از روغن استفاده می شود ولی خنک کاری به رو انکاری با روغن ختم نشده و استفاده از سیالهای خنک کننده و اجزایی مانند رادیاتور ، شکل تکامل یافته تری برای ایفای این مهم بخود   می گیرد.  خوب است که بدانید قدرت خنک کنندگی آب بیست برابر روغن می باشد و وجود سیستم خنک کاری متکی به رادیاتور  و سیال های ضد جوش بخصوص در مناطق گرم جهان نقشی غیر قابل انکار  در کاهش دمای موتور ها را دارد .

در گذشته موتورهای ژیان و فولکس فاقد رادیاتور بودند و بیشتر این خودرو ها بدرد مناطق خنک می خوردند و بدلیل حجم و توان پایین موتورها امکان حذف سیستم خنک کاری با رادیاتور وجود داشت اما با افزایش قدرت و سرعت خودرو های امروزی امکان خنک کردن موتور ها با هوا منتفی است .

حتی در مورد اتوبوس های ماگیروس که ساخت کشور روسیه بود پس از فروش در ایران بدلیل طراحی خاص و هوا خنک بودن آن مورد استقبال قرار نگرفت  و این نوع  موتور بیشتر بدرد همان مناطق سرد روسیه می خورد که در صورتی که دمای موتور افزایش می یافت توسط یک فن بزرگ که بر روی موتور نصب شده بود ، هوا را مستقیما بر روی پره ها ( فین ها )  موتور به جریان در می آورد و موتور را خنک می کرد .

شاید برای شما هم جالب باشد که یکی از دلایل شکست ارتش آلمان نازی به رهبری هیتلر در جنگ سیبری روسیه وجود آب در رادیاتور خودرو های نظامی آن زمان بود که بدلیل یخ زدگی موتورها ارتش آلمان زمین گیر شد . و کمی بعد به دستور هیتلر موتورهای فولکس طراحی و ساخته شد اما فرصت برای المانی ها دیگر دیر شده بود .

کیفیت رادیاتور به تعداد شبکه ها  ، تعداد لول ها و شکل طراحی و جنس رادیاتور بستگی دارد .

مثلا هر قدر تعداد شبکه ها و لول ها بیشتر باشد و نوع طراحی بنحوی ایجاب کند که هوای بیشتری با رادیاتور در تماس باشد انتقال حرارت بهتر انجام خواهد شد . رادیاتور از فلزات و آلیاژهایی فلزی انتخاب می شود که انتقال حرارت به سهولت امکان پذیر باشد .

مثلا رادیاتورهایی تولیدی  با تعداد لول های دو ، سه  ، چهار لول تولید می شود و برای تماس بیشتر هوا با پره ها  آنها را بصورت مارپیچ و یا زیگزاک می سازند

در خنک کاری موتور بسته به نوع طراحی سیستم خنک کاری موتور از دو نوع سیستم استفاده می شود . در خودرو هایی که از سیستم  معمولی با مدار باز  Open cooling system ) ) استفاده می شود منبع انبساط ندارند . خودرو هایی مثل پیکان   .

اما در خودرو هایی که دارای منبع انبساط بوده و با انبساط و انقباض ، سیال به منبع انبساط وارد و خارج می شود ( در حال انبساط سیال وارد و در حالت انقباض از منبع خارج می شود ) سیستم خنک کننده مدار بسته گفته می شود   Closed  loop cooling system)) که در این سیستم پرت

مایع خنک کننده در حد بسیار ناچیزی بصورت بخار می باشد.

نکاتی در مورد استفاده بهینه از رادیاتور و شناسایی معایب جوش آوردن خودرو

1-     بهترین نوع سیال در رادیاتور ترکیبی از اتیلن گلیکول ( ضد یخ /ضد جوش/ ضد زنگ )  با آب می باشد که دمای جو ش بالاتری نسبت به آب دارد در صورتی که آب رادیاتور بر اثر تبخیر کم شده باشد فقط به آن آب افزوده می شود از تعویض آب موجود در  رادیاتور در دوره های کوتاه مدت بپرهیزید بهتر است از آبی استفاده شود که قبلا  جوشیده باشد.

2-     همواره سطح سیال را در  سیستم مدار باز  را با باز کردن درب رادیاتور چک کرده و برای گردش سیال در رادیاتور هیچگاه رادیاتور را لبریز از سیال نکنید و سطح مایع خنک کننده بایستی از لبه های لول ها  در حدود 12-10 میلیمتر بالاتر  باشد . اما در سیستم مدار بسته سطح سیال را تا علامت ماکزیمم منبع انبساط پر کنید. به منظور جلوگیری از هرگونه خطر احتمالی مراحل کنترل سطح سیال در حالت موتور سرد انجام شود .

3-     از وارد آمدن ضربه به پره های رادیاتور و به وجود آمدن هر گونه  لهیدگی در سطح رادیاتور جلو گیری کنید در صورتی که بر اثر تصادف سطح وسیعی از پره ها آسیب دید ، نسبت به ترمیم یا تعویض رادیاتور اقدام کنید

4-     در صورتی که قصد تمیز کردن رادیاتور از وجود حشرات و کثیفی های احتمالی را دارید آب را با فشار پایین از پشت رادیاتور به سطح پره ها بپاشید .

5-     در صورت نشت سیال درون رادیاتور از بستها و اتصالات و شیلنگها نسبت به رفع آن اقدام کرده و آن را فورا برطرف کنید

6-     هر گونه وجود چربی و ماسیدگی روغن و ترکیب آن با یکریگر در رادیاتور نشان از راه یابی روغن از موتور به درون سیال رادیاتور می باشد  که بایستی پس از مراجعه و رفع مشکل در تعمیر گاه های مجاز نسبت به گرفتگی ها احتمالی اقدام شود .

7-     در صورتی که خودرو شما جوش آورده شده باشد از باز کردن درب رادیاتور و یا منبع انبساط جدا خودداری کنید چرا که امکان آسیب های جدی همراه با سوختگی برای شما وجود دارد بهتر است در حالت موتور روشن ، آب به سطح پره های رادیاتور پاشیده شود و در صورت امکان بخاری ماشین نیز روشن شود تا سرعت خنک کاری موتور افزایش یابد .

8-     در صورتی که خودرو جوش آورده شما مجهز به فن خنک کننده  رادیاتور می باشد و  فن یا فن ها در هنگام جوش آوردن کار نکنند ممکن است بدلیل خرابی شمع آب باشد . بهترین کار این است که سیمهای فن را مستقیما به باطری وصل کرده و تا رسیدن به تعمیرگاه فن یکسره کار کند . ال

9-     حد الامکان از مواد های شیمیایی برای رسوب زدایی داخل رادیاتور و مجموعه سیستم خنک کننده تحت هر عنوانی استفاده نکنید. و در صورت استفاده مجموعه سیستم خنک کننده را با دقت بشویید . مواد رسوب زدا خواص خورندگی داشته و اثرات زیانباری دارند .

10-     در صورتی که سطح سیال بصورت مداوم کاهش پیدا می کند و هیچگونه اثری دال بر ریزش و نشت سیال از لوله ها و اتصالات و رادیاتور دیده نمی شود این امکان وجود دارد که سیال از طریق آببندی واشر سرسیلندر به درون یکی از پیستون ها رخنه کرده و در آنجا بخار شده و با دود خارج می شود. البته بخار کردن اگزوز در دقایق اولیه روشن شدن موتور ارتباطی با این موضوع ندارد و این مساله یک امر طبیعی می باشد .

11-     برای ایجاد دمای یکنواخت در هنگام کار کرد موتور در تابستان و زمستان هیچگاه ترموستات را از مدار گردش مایعات خنک کننده خارج نکنید .

12-     اگر ترموستات در دمای مورد نظر باز نشود و اجازه عبور سیال را ندهد موتور جوش خواهد آورد . برای بررسی صحت عملکرد ترموستات می توان با قرار دادن ترموستا ت در یک کاسه آب جوش از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کرد و در صورتی که قصد نگهداری ترموستات کار کرده سالم خود رادارید آن را با گریس چرب کرده و دور از رطوبت نگهدارید .

13-     یکی از دلایلی که سبب جوش آوردن موتور در گرمای تابستان می شود سفتی سوپاپ ها می باشد سوپاپ ها را فیلر گیری تابستانی کنید و البته در زمستان فیلر گیری زمستانی .

14-     در موتورهایی که پروانه موتور نیروی خود را توسط تسمه از میل لنگ می گیرد صحت سلامت تسمه را با بازدیدهای دوره ای بررسی کرده و سفتی آن را مد نظر قرار دهید  در صورت پارگی و یا شل بودن تسمه موتور جوش خواهد آورد.

15-     میزان سفتی تسمه بایستی بنحوی باشد که با فشار انگشت اشاره تسمه به اندازه یک سانتیمتر خلاف جهت نیرو جابجا شود.

16-     ممکن است مشکلاتی مانند خرابی سیستم برق یا سوخت و یا نیم سوز بودن واشر سرسیلندر عامل و یا مجموعه عواملی برای جوش آوردن موتور باشد .

17-     اگر خودرو شما جوش می آورد بهتر است پس از راندن خودرو خود در یک جاده مسطح به اندازه چند کیلومتری و با استفاده کمتر از ترمز میزان دمای رینگ لاستیک های چهار چرخ را با دمای دست کنترل کنید . شاید پیستون های چرخ یا چرخهایی بعد از ترمز گرفتن بدرستی آزاد نشده و درگیری بین لنت و دیسک ادامه دارد . البته در تابستان نسبت به این تست تا حدودی محتاط تر باشید .

18-     به درب رادیاتور و کیفیت آن توجه کنید . درب رادیاتور همانند سوپاپ اطمینان عمل می کند در صورتی که در زمان جوش آوردن موتور فنر درب رادیاتور از حد مجاز سفت تر باشد به مجموعه خنک کننده فشار زیادی وارد خواهد شد که واشر سر سیلند نیز تحت فشار خواهد بود و در مواردی که فنر درب رادیاتور از حد مجاز شل تر باشد و یا آب بندی مناسبی بین نشیمنگاه و لاستیک ایجاد نکند مانع از خروج بخارات نخواهد شد و خطر بدون آب ماندن رادیاتور بسیار است و شما دائما مجبور به اضافه کردن مایع خنک کننده و یا آب خواهید بود .

19-      اگر رادیاتور خودرو شما خراب و یا فرسوده است نسبت به تعویض آن تردید به خود راه ندهید .

20-     واتر پمپ را از جهت آب بندی چک کرده و از صحت سلامت آن اطمینان حاصل کنید .

نویسنده:فروتن

پل ارتباطی: [e-mail]